1) Waar mag de OR zich eigenlijk allemaal mee bemoeien?

– bevoegdheden WOR + Harrewijn

maken ze ook gebruik van al hun bevoegdheden? Nee: angst

In tijden van crisis wordt niet alleen de vakbond belangrijker, maar ook de
OR. De vakbond onderhandelt met bedrijven die mensen willen ontslaan over
hoeveel geld werknemers die eruit vliegen mee krijgen, maar de
ondernemingsraad moet kijken of de reorganisatie wel nodig is en of hij wel
op de juiste manier wordt uitgevoerd.

Een ondernemingsraad heeft adviesrecht over elke reorganisatie die significant
is. Dus adviesrecht over:

- het beeindigen van werkzaamheden of belangrijke onderdelen daarvan

- belangrijke inkrimpingen, uitbreiding of andere wijziging van de
werkzaamheden

- belangrijke wijzigingen in de organisatie van d eonderneming

- wijziging van de plaats waar de onderneming haar werkzaamheden uitoefent.
Dus al gaat het kantoor verhuizen naar de overkant van de straat, het moet
langs de OR

- het aantrekken van een belangrijk krediet voor de onderneming

Dat adviesrecht gaat heel ver. Wat wij veel zien is dat een Ameikaanse
onderneming al sinds jaar en dag geld steekt in een Nederlandse club en nu
zegt per volgende maand moet 20 of 30 procent afvloeien, dat kan dus niet
zomaar. Het bestuur van de Nederlandse tak moet eerst een adviesaanvraag
neerleggen bij de OR. Adviseert de OR positief dan kan het bedrijf verder.

Adviseert de OR negatief, dan mag het bestuur niet doorgaan met reorganiseren,
maar krijgt de OR een maand de tijd tegen het plan beroep in te stellen bij
de ondernemingskamer van het hof. In de praktijk is de rechter vrij
terughoudend in zijn oordelen. Bedrijven worden alleen teruggefloten als het
besluit redelijkerwijs echt niet genomen kan worden of als de OR
bijvoorbeeld met een heel goed alternatief is gekomen, wat vervolgens ter
zijde is geschoven.

Doorgaans duurt een adviestraject 6 tot 8 weken. Stemt de OR in met en
reorganisatie dan kan dit erg helpen, omdat je dan niet bij elk individueel
ontslag de noodzaak van de reorganisatie hoeft uit te leggen.

Naast adviesrecht heeft een OR in een aantal situaties ook instemmingsrecht.
Dat is in feite een vetorecht. De OR heeft dit vetorecht ondermeer als het
gaat om wijzigingen van de pensioen of winstdelingsregeling, van het
beloningssysteem, het arbeidstijdenbeleid, de vakantieregeling en het
opleidingsbeleid. Stemt de OR niet in dan kan de ondernemer naar de
kantonrechter stappen om vervangende toestemming te vragen.

De Wet Harrewijn regelt bovendien dat de OR inzicht moet krijgen in de
beloningen van bestuurders. Op dit terrein zijn momenteel allerlei nieuwe
voorstellen

Een goede OR moet in tijden van crisis het beleid van de onderneming checken
en de validiteit ervan onderzoeken. Dat is niet gemakkelijk. Reorganisaties
worden doorgaans onderbouwd met cijfers, maar die zijn te manipuleren. Heb
je te maken met de OR van ABN Amro dan kunnen de leden daar wel doorheen
kijken. Maar een doorsnee machinist in de OR?

OR-en maken lang niet altijd gebruik van de bevoegdheden die ze hebben.

Ze mogen bijvoorbeeld externe deskundigen inhuren of advocaten en procedures
voeren bij de OK en ze hebben zelf het recht op enquete. De onderneming moet
dat betalen. Hier zit een spanningsveld. Je strijdt tegen de hand die je
voedt. Het is toch heel moeilijk om je eigen werkgever voor de rechter te
dagen. Bij een bedrijf als ING, maakt dat niet zoveel uit. (Mirjam de
Blecourt is de advocaat van de COR van ABN Amro)

Dat is zo groot, maar bij een kleiner bedrijf. Kijk als nou de helft van het
personeel eruit moet. Maar stap maar eens naar de rechter om de wijziging
van een bonusplan, OR-leden zijn dan toch banger voor hun individuele
positie,

Hoe vaak OR-leden worden ontslagen is niet duidelijk. Ze zullen namelijk nooit
expliciet vanwege hun OR-lidmaatschap ontslagen worden, want dat mag niet,

2) Zijn OR-en wel tegen hun taak opgewassen?

- wie zitten erin en lukt dat een beetje

In tijden van crisis worden niet alleen vakbonden belangrijker, maar ook
ondernemingsraden.

Zijn de mannen met snorren en linnen tasjes die traditioneel de OR-bevolken
wel tegen hun rol opgewassen?

De OR krijgt in tijden van crisis heel veel meer op zijn bordje dan wanneer
het goed gaat. Als het goed gaat, heeft niemand commentaar op de OR.

Als het allemaal tot in de hemel groeit hebben werknemers minder behoefte om
een vuist te maken, maar op het moment dat er geherstructureerd moer worden,
wordt dat anders. Je ziet bij grote bedrijven die nog geen OR hebben, dat de
roep daarom gaat toenemen,

Bedrijven als ING, ABN en de Rabobank hebben over het algemeen centrale
ondernemingsraden (zogenoemde COR’s). De mensen die hierin zitten, doen niks
anders. Ze zijn fulltime OR-lid. Deze OR-en zijn dan ook vrij professioneel.

Een bedrijf moet een OR hebben als er 50 medewerkers of meer op een locatie
werken, Heel veel Amerikaanse bedrijven zijn huiverig een OR in te stellen,
omdat ze denken dat de OR hun beleidsvrijheid inperkt. Dat is ook zo. Veel
zaken moeten eerst langs de OR. Bedrijven die geen OR willen instellen
zeggen dus vaak dat er niet voldoende animo voor een OR is. Bedrijven zijn
verplicht de eerste verkiezingen te organiseren, Dan sturen ze dus een
mailtje en als daar een reactie op komt, zeggen ze er is geen animo.

Maar een OR kan ook heel handig zijn. Als de OR het belang van een
implementatie ondersteunt, dan moeten individuele werknemers wel van heel
goede huizen komen, willen ze er nog iets tegenin brengen. Het is dus heel
belangrijk een goede relatie met je OR te hebben.

Marielle Daudt van Baker & McKenzie die vaak door multinationals wordt
ingehuurd om adviesaanvragen aan ondernemingsraden te schrijven zegt dat zij
vaak staat te kijken van de kwaliteit van de adviezen van ondernemingsraden
en ook van de vragen die zij stellen. Maar, zo zegt ze, zij heeft dan ook
vaak te maken met centrale ondernemingsraden van zulke grote bedrijven dat
mensen er full time inzitten. Die mensen doen dus niks anders

FNV-formaat:

Hoe functioneren OR-en over het algemeen?

Zijn OR-en wel tegen hun taak in de crisis opgewassen?

Concrete voorbeelden?

Maandagochtend trainer van FNV Formaat bellen

GBIO liedeke boekhorst heleboel vragen gesteld, maandag mogelijk om directeur
te bellen.

Hoeveel bedrijven, die dat ook zouden moeten, hebben een OR?

Hoeveel toch niet?

Hoeveel bedrijven hebben problemen hun OR vol te krijgen?

Gemiddelde leeftijd van een OR-lid + geslacht? (zijn het echt allemaal oude
mannen?)

Mieke Ripken van MKB-Nederland gevraagd of zij iemand weet die inzicht heeft
of OR-tegen hun huidige taak zijn opgewassen. Is niet zo. VNO-NCW gemaild.

Het is belachelijk dat OR-leden toch nog vaak bang (moeten) zijn voor hun
positie, zegt advocaat Marielle Daudt van Baker & McKenzie die vaak door
multinationals wordt ingehuurd om adviesaanvragen aan ondernemingsraden te
schrijven

OR-leden hebben ontslagbescherming. Dat betekent dat zij niet geselecteerd
mogen worden voor een collectief ontslag. Kom je na gebruik van het
afspiegelingsbeginsel wel bij een OR-lid uit, dan mag deze niet in de gewone
CWI-procedure worden meegenomen, maar moet je met deze zaak apart naar de
kantonrechter. Die kijkt dat of de werknemer niet vanwege zijn
OR-lidmaatschap ontslagen wordt. Maar ja, op papier wordt een OR-lid
natuurlijk altijd om wat anders ontslagen.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl